ÇOCUKLARDA DİKKAT EKSİKLİĞİ ve HİPERAKTİVE BOZUKLUĞU
FARKINDA OLMANIZ GEREKENLER, NEDENLERİ VE TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, hareketlilik, dikkati sürdürmekte zorlanma ve dürtü denetim kontrolünde güçlükler ile karakterize edilen, çocukluk çağında en sık görülen bozukluklardandır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu sadece aşırı hareketlilik hali ile seyreden, bazen sadece dikkat ile ilgili problemlerle ortaya çıkabilen, bazen yıkıcı davranış bozuklukları / dürtüleri kontrol etmekte güçlük yaşama bazen de tüm belirtilerin bir arada görülebildiği bir bozukluktur. Bu belirtiler çocuğun akademik ve sosyal hayatında zorluk yaşamasına sebep olabilir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalarda toplumda görülme oranı %10 olarak bulunmuş olup, başlama yaşı çocukluk çağlarında olduğu bilinmektedir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun nedenleri henüz tam olarak bilinmemektedir. Çocuklukta bu bozukluğun ortaya çıkmasını arttırabilecek birtakım nedenler bilinmektedir. Bunlar, genetik yatkınlık ve belirli çevresel faktörlerdir. Bunların dışında gebelikte alkol ve madde kullanımı, sigara kullanımı, erken doğum öyküsü, doğum esnasında oluşan birtakım beklenmedik yaşantılar ve gebelik esnasında kurşun gibi anormal maddelere maruz kalınmasının çocuklarda DEHB bozukluğuna sebep olabileceği düşünülmektedir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Verilen yönergeleri ilk seferde anlamakta zorlanma ya da takip edememe
Dikkatin oynanan oyuna ya da yapılan işe vermede zorlanma
Evde ya da işte yapılacak işlerle ilgili malzeme ve materyallari unutma ya da kaybetme
Başkaları konuşurken dinlemiyor gibi gözükme
Detayları gözden kaçırma
Düzensiz görünüş
Uzun süreli zihinsel çaba gösteren işleri yapmakta zorlanma ya da isteksiz olma
İlginin hızlıca başka yere kayması
Yerinde duramama
Oturması gerektiği halde oturamama ya da ayakta olduğunun farkında olmama
Sessiz sakin oyun oynamakta güçlük çekme
Yerli, yersiz konuşma
Aşırı konuşma, konudan konuya hızla geçme
Sorulan soru tamamlanmadan cevabını verme
Her zaman bir şeylerle uğraşma
Sırasını beklemekte zorlanırlar
Olaylara ya da konuşmalara müdahale etme
Bu belirtilerin çoğu bir arada bulunabileceği gibi, alt tiplerine göre bir kısmı ile de kendisini gösterebilir. Tüm belirtilerin olması tanı koymak için gerekli değildir. Hiperaktivite eşlik etmek zorunda değildir.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Yukarıdaki belirtilerin bazılarının çocuğumda olduğu düşünüyorum diyorsanız öncelikle teşhis için alanına uzman Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanına başvurulması gerekir.
Uzman kişi klinik görüşmede çocuğun ve ailenin öyküsünü alır, genetik ve sosyal faktörleri değerlendirir. Okul gözlemi ve öğretmen formları ile DEHB tanısı için kullanılan anne-baba formları size verilir. Doldurulan formlar, uzman hekim tarafından detaylı şekilde incelenir.
6 yaşını dolduran çocuklarda DEHB’nu diğer bozukluklardan ayırt edebilmek adına WISC-R Zeka Testi istenir ve test uzman bir psikolog tarafından ortalama 1 saatlik bir oturumla uygulanır. Yine uzman psikolog çocuğa beyin haritalama (qEEG) işlemi yaparak değerlendirmesini sürdürür.
Örnek beyin haritalama (brain mapping/qEEG) görseli
Yapılan Değerlendirilme Sonucunda Tedavinin Belirlenmesi
DEHB için standart tedaviler ilaç kullanımı, aile danışmanlığı ve terapileri kapsar. Bunların dışında yapılan bilimsel çalışmalar ile DEHB’nun bilimselliği kanıtlanmış ilaçsız tedavileri de mevcuttur.
İlaç Tedavileri
Aile Terapisi
Sosyal Eğitim
İlaç Dışı Tedaviler (tdcs uygulaması, neurofeedback, bilişsel rehabilitasyon)
